Czy kierowcy muszą rejestrować czas przestoju? Aktualne przepisy
Praca kierowcy zawodowego to specyficzna profesja, która czasami sprowadza się do gotowości i oczekiwania do wykonywania obowiązków. Choć wiele osób kojarzy ten fach, jako godziny spędzone w drodze za kółkiem, to jednak są sytuacje, gdy sprowadza się ona do przestoju. Właśnie kwestia tego czasu, naliczania i rozliczania go, może być problematyczna, zarówno dla samego pracownika, jak też dla pracodawcy.
Czym jest przestój w czasie pracy kierowcy?
Zgodnie z przepisami prawa, przestój w pracy to okres niewykonywania powierzonych zadań, gdy pracownik nie może świadczyć pracy i wykonywać obowiązków z przyczyn niezależnych od niego, ale wliczany jest on do czasu pracy kierowcy. Jednocześnie osoba zatrudniona musi być w gotowości do podjęcia czynności.
Powody, z których wynika taki zastój, mogą pochodzić z przyczyn technicznych, warunków atmosferycznych lub z racji działań osób trzecich. Kierowca zawodowy może napotkać przestój spowodowany np.:
- opóźnieniami lub kolejkami na przejściach granicznych,
- lokalnym zakazem ruchu,
- awariami samochodu,
- blokadami na drodze,
- w wyniku przepisów, które ograniczają lub zakazują chwilowego lub stałego poruszania się pewnych pojazdów.
Rozliczenie czasu pracy kierowcy – jak go rejestrować?
Sposób na rejestrację oraz późniejsze rozliczenie czasu pracy kierowcy jest ściśle uwarunkowany przepisami prawa, które mówią o obowiązkowym zainstalowaniu w pojeździe tachografu cyfrowego. Odczyty z tego urządzenia są wymagane nie tylko, aby instytucje publiczne mogły egzekwować prawo i sprawdzać jego przestrzeganie, ale też jest podstawą do wyliczenia czasu pracy oraz należnej za nią pensji.
Co ważne, wymagania nie są zależne od formy zatrudnienia oraz stosunku pracy, zatem każdy kierowca musi posiadać to narzędzie. Na jego podstawie można uzyskać informacje o okresie jazdy, długości i częstotliwości przerw czy odpoczynku, prędkości oraz innych czynności związanych z pojazdem, ale nie sprowadzających się do kierowania nim. Jest to podstawa do wykalkulowania pensji, a także diet, chwili oraz kraju rozpoczęcia pracy i zakończenia jej.
Zgodnie z ustawą, do czau pracy kierowcy zaliczają się:
- załadunek i rozładunek oraz nadzór nad tymi czynnościami,
- prowadzenie pojazdu,
- zadania związane ze spedycją,
- codzienna obsługa pojazdu wraz z przyczepą,
- kontrola nad osobami wsiadającymi i wysiadającymi,
- dbanie o kwestie formalne,
- zachowanie czystości pojazdu,
- inne prace związane z wykonywaniem obowiązków lub zapewnieniem bezpieczeństwa osobom lub rzeczom, pozostawaniem w gotowości podczas postoju (nie dotyczy to godzin poza ustalonym czasem pracy).
Przestój w kontekście maksymalnego czasu pracy kierowcy i minimalnych przerw
Czas postoju z powodów wynikających z czynników niezależnych od kierowcy, czyli np. z sytuacji pogodowej czy działań osób trzecich, zalicza się do czasu pracy kierowcy, nieprzekraczającym 8 godzin na dobę lub w przypadku transportu drogowego, ten okres może być wydłużony do 10 lub, w przypadku systemu równoważonego, 12 godzin na dobę.
Szczególnie jest to ważne w momencie, gdy pracownik przez tego typu przestój nie wypracował zakładanego wcześniej dobowego wymiaru pracy. Jednak wciąż obowiązuje zasada, iż z racji wydłużenia pracy jednego dnia, innego należy go skrócić, aby w sumie tygodniowo wynosił on 40 godzin. Do czasu pracy wliczana jest również przerwa. Zgodnie z ustawą 45 minut na każde 4,5 godziny jazdy.
Jakie kary grożą za naruszenie przepisu o minimalnych przerwach?
Przepisy jasno regulują kwestie kar związanych z rejestrowaniem czasu pracy kierowcy. Brak odpowiedniego urządzenia do rejestrowania pracy pojazdu może skutkować mandatem nawet 3000 zł. Unikanie rejestrowania wszelkich wymaganych parametrów i elementów pojazdu może wynieść 2000 zł. Mandat 2000 zł grozi za naruszenie prawa dotyczącego przerw oraz odpoczynku kierowcy, a 12 000 zł za użytkowanie niedozwolonego sprzętu do podrabiania lub przerabiania wyników tachografu.
Kolejne finansowe konsekwencje dotyczą przekroczenia tygodniowego rejestrowanego wymiaru pracy. W zależności, ile godzin ponad limit pracownik prowadził pojazd, może ona wynosić od 200 zł do 1000 zł. Podobnie jest w przypadku braku odpowiedniego grafiku regulującego okres prowadzenia samochodu. Tutaj ustawodawca zapisał mandat wysokości 2000 zł. Warto też pamiętać, że zgodnie z przepisami, odpowiedzialnymi za różne naruszenia może być jednakowo pracodawca, ale też sam kierowca.